برای کسانی که اهل موزه‌گردی هستند، شهر تهران با داشتن موزه‌های متعدد و متنوع مقصدی عالی محسوب می‌شود. یکی از موزه‌های مهم و زیبای این شهر، موزه آبگینه و سفالینه است. این موزه اولین و تنها موزه تخصصی شیشه و سفال کشور و یکی از پربازدیدترین موزه‌های پایتخت به شمار می‌رود. موزه آبگینه در خانه قوام السلطنه، یکی از سیاست‌مداران معروف دوره قاجار و پهلوی در خیابان سی تیر دایر است.
معرفی موزه آبگینه تهران
منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)
اگر اهل تهران‌گردی باشید، بدون شک نام خیابان سی تیر یا قوام السلطنه را شنیده‌‌اید. خیابانی که در تاریخ کشور نقش مهمی ایفا کرده است. گوشه گوشه این خیابان بناهای قدیمی و مکان‌های دیدنی متعددی همچون موزه علوم و فنون، کلیسای پطرس مقدس و آتشکده آدریان تهران به چشم می‌خورد. علاوه بر این در این خیابان می‌توانید در کافه‌ها و رستوران‌های سنتی مانند رستوران گل رضائیه و غرفه‌های غذاهای خیابانی آن غذاها و خوردنی‌های خوشمزه میل کنید.
یکی از دیدنی‌های این خیابان موزه آبگینه و سفالینه است که اولین موزه شیشه و سفال ایران محسوب می‌شود. این موزه در خانه قوام السلطنه نخست وزیر احمد شاه قاجار و حکومت پهلوی قرار دارد که از خانه‌های تاریخی و تماشایی تهران و از آثار ملی به شمار می‌رود.
موزه آبگینه کجاست؟
منبع عکس: خبرگزاری ایکنا (مصطفی تقاضایی)
موزه آبگینه یکی از جاهای دیدنی تهران است که در منطقه ۱۲ قرار دارد. این موزه زیبا نرسیده به خیابان جمهوری در خیابان معروف سی تیر (قوام السلطنه سابق) و در میان یک باغ قاجاری واقع شده است.
دسترسی موزه آبگینه با مترو
دسترسی به موزه آبگینه از طریق مترو امکان‌پذیر است. نزدیک‌ترین ایستگاه‌‌های مترو به این مکان ایستگاه امام خمینی (ره)، ایستگاه سعدی و ایستگاه میدان حسن‌آباد است. از هریک از این سه ایستگاه حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی تا موزه خواهید داشت. البته در طول مسیر نیز می‌توانید از سایر مکان‌های دیدنی مانند موزه ملی ایران، موزه ملک، کلیسای پطرس مقدس و سایر جاذبه‌های خیابان سی تیر دیدن کنید.
- آدرس موزه آبگینه: خیابان امام خمینی، خیابان سی تیر، نرسیده به خیابان جمهوری، پلاک ۵۹ (مشاهده روی نقشه)
ساعت بازدید موزه آبگینه
منبع عکس: خبرگزاری ایکنا (مصطفی تقاضایی)
موزه آبگینه همه روزه به غیر از ایام سوگواری پذیرای بازدیدکنندگان است. این موزه در بهار و تابستان از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ و در پاییز و زمستان از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ پذیرای بازدیدکنندگان است.
- تلفن موزه آبگینه: ۴-۶۶۷۰۸۱۵۳-۰۲۱
تاریخچه موزه آبگینه
منبع عکس: خبرگزاری میزان (عکاس: مصطفی رودکی)
در سال ۱۲۹۱ شمسی به دستور احمد قوام ملقب به قوام السلطنه در میان باغی قاجاری عمارتی زیبا و باشکوه بنا شد که سال‌ها بعد به گنجینه‌ای از آثار شیشه‌ای و سفالینه مربوط به ادوار مختلف فرهنگی ایران تبدیل شد. معمار این عمارت استاد علی محمد معمارباشی بود که آن را به‌عنوان دفتر کار و محل زندگی قوام ساخت. قوام به‌مدت سه دهه و تا سال ۱۳۳۰ در این مکان زندگی کرد.
بعد از مرگ قوام السلطنه پسرش این خانه را به سفارت مصر فروخت. در همین دوره و در زمان جمال عبدالناصر؛ رئیس‌جمهور وقت مصر، روابط سیاسی دولت ایران و مصر تیره شد و تا هفت سال خانه قوام در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از آن نیز محل سفارت افغانستان و بانک بازرگانی بود. سرانجام در دهه ۵۰ خانه قوام السلطنه توسط دفتر فرح پهلوی با كاربری موزه خریداری و به‌منظور تأسیس موزه سفال و شیشه به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار شد.
در سال ۱۳۵۵ پروژه تغییر کاربری ساختمان قوام و تبدیل آن به موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران آغاز شد. طراحی این موزه به مهندسان ایرانی و طراحی ویترین‌ها و معماری داخلی به معمار و مهندس مشهور اتریشی به نام هانس هولاین سپرده شد. هانس در طراحی موزه از آثار برجسته تاریخی ایران مانند کاخ تچر، ستون‌های تخت جمشید، قوس‌های صفوی و کعبه زرتشت الهام گرفته و با اینکه ویترین‌ها و فضای کلی موزه به‌صورت مدرن طراحی شده‌اند؛ اما این طراحی مدرن به فضای کلی ساختمان که بنایی سنتی است آسیب نزده و در هماهنگی کامل با آن قرار دارد. امروزه این مجموعه یکی از موزه‌های جالب در پایتخت به شمار می‌رود.
معماری داخلی موزه آبگینه
منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)
خانه قوام السلطنه در عهد قاجار و در باغی به وسعت هفت هزار متر مربع با زیر بنای ۱,۰۴۰ متر مربع ساخته شده است. معماری این ساختمان هشت ضلعی ترکیبی از معماری ایرانی-باروک است. در نمای بیرونی بنا معماری ایرانی و در معماری داخلی موزه معماری غربی به کار رفته است.
در ساخت خانه قوام مصالحی چون آجر، گچ، ملات گل و آهک با نمای آجری به کار رفته است. این خانه سه طبقه شامل زیرزمین یا حوض‌خانه، همکف، طبقه اول و سرسرا است. در طبقه همکف این بنا پلكان‌هایی چوبی زیبا و دو طرفه‌ای به شكل دو نعل اسب تودرتو وجود دارد که با الهام از سبک روسی ساخته شده و به طبقه دوم این بنا راه می‌یابد.
وجود ایوان و ستون‌های کناری ورودی خانه قوام، از شاخصه‌های معماری دوران اواخر قاجار و پهلوی اول است. سرسرای موزه پیش از استقرار سفارت مصر در این محل به شكل گنبدی ساخته شده بود و اینک به‌صورت مسطح دیده می‌شود. در سیمای عمارت نیز تزیینات معماری متنوعی به کار رفته است. در پله‌ها و درها منبت‌کاری و در نمای ساختمان ۵۰ مدل آجرکاری با الهام از دوره سلجوقی جلوه‌گری می‌کند. داخل ساختمان نیز تزیینات بسیاری شامل آینه‌کاری و گچ‌بری دیده می‌شود. بخشی از آیینه‌کاری‌ها در طبقه دوم در سال ۱۳۶۸ اضافه شده است که اغلب مضامینی مذهبی و انقلابی دارند.
تالارهای موزه آبگینه
منبع عکس: خبرگزاری ایکنا (مصطفی تقاضایی)
در موزه آبگینه بیش از دو هزار قطعه سفال و شیشه تاریخی نگهداری می‌شود که از این تعداد ۸۹۹ شی آبگینه و شیشه، ۶۸۰ قطعه سفال، ۲۴۲ بلور و ۲۴۳ شی نفیس است. با ارزش‌ترین شیشه‌های این موزه، لوله‌های شیشه‌ای معروف به سیلندر شیشه است که به هزاره دوم پیش از میلاد تعلق دارند و از معبد چغازنبیل در استان خوزستان به دست آمده‌اند. سفال‌هایی از دوره‌های مختلف فرهنگی ایران نیز زینت‌بخش تالارهای موزه آبگینه هستند و می‌توانید از سفالی دست‌ساز متعلق به دوران اشکانی در طبقه اول، ظروف زرین‌فام دوران سلجوقی در تالار زرین و لعاب‌های یک رنگ فیروزه تالار لاجورد دیدن کنید.