عمارت شهربانی ارومیه یکی از شاخص‌ترین جاهای دیدنی ارومیه به حساب می‌آید که در سال‌های اخیر تبدیل به موزه شده است و با نام «موزه بزرگ مردم‌شناسی ارومیه» فعالیت می‌کند. این عمارت زیبا که در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی با شماره ۲۷۶۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، در یکی از نقاط مرکزی شهر ارومیه یعنی میدان انقلاب قرار دارد و می‌تواند مقصدی ایدئال برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ باشد.
عمارت شهربانی ارومیه کجاست؟
عمارت شهربانی در کنار ساختمان‌های شهرداری، دادگستری و ستاد لشگر ۶۴، مجموعه‌ای باشکوه و زیبا را در میدان زیبای انقلاب ارومیه تشکیل داده‌اند.
- آدرس: استان آذربایجان غربی، ارومیه، میدان انقلاب (میدان ایالت) (نمایش روی نقشه)
معرفی عمارت شهربانی ارومیه
منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمد شکری)
عمارت شهربانی ارومیه که در قدیم با اسم عمارت امنیه معروف بود، امروزه یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی به شمار می‌آید. این عمارت از ساختمان‌های قدیمی ارومیه محسوب میشود که به‌دلیل عملکرد نظامی، به‌شکل منحنی ساخته شده و در قسمت داخلی فاقد تزیینات چشمگیری است.
این عمارت زیبا در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی با شماره ۲۷۶۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان موزه مردم‌شناسی ارومیه آغاز به کار کرد.
تاریخچه عمارت شهربانی ارومیه
منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهیلا حسینی)
عمارت شهربانی بنا همچون ساختمان شهرداری ارومیه، در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی به دستور رضا شاه در میدان توپخانه (انقلاب امروزی) ساخته شد که کار ساخت آن تا سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به طول انجامید.
کاربری این بنا نظامی و اداری بود و مشهدی محمد حسین معمار معروف به ملا اوستا کار ساخت این عمارت را بر عهده داشت. همچنین وارطان هوانسیان، از مهندسان معمار مشهور آن زمان، به‌عنوان مهندس این عمارت انتخاب شد.
منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Msadegh Sansari)
عمارت شهربانی حدود نیم قرن پس از ساخت یعنی در سال ۱۳۶۰ هجری شمسی از یک ساختمان نظامی به ساختمانی مسکونی تغییر کاربری یافت. عمارت مذکور در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خریداری شد و مورد مرمت قرار گرفت. سرانجام این سازمان در سال ۱۳۹۲ هجری شمسی تصمیم گرفت تا این عمارت زیبای تاریخی را به موزه تبدیل کند. به این ترتیب نام بنا به موزه بزرگ مردم شناسی ارومیه تغییر کرد.
هم‌اکنون این عمارت نه‌تنها با زیبایی خود شکوه میدان انقلاب ارومیه را دو چندان کرده است؛ بلکه تاریخ و فرهنگ مردم ارومیه را در قالب موزه به گردشگران معرفی می‌کند.
معماری و تزیینات عمارت شهربانی ارومیه
منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Rabar)
طراحان عمارت شهربانی با تلفیق سبک ایرانی و غربی (به‌ویژه آلمانی)، آن را به‌شکل عقاب طراحی کرده‌اند. در واقع، اگر از آسمان به عمارت بنگرید، ورودی اصلی بنا در مرکز آن قرار دارد و دو طرف ساختمان تصویری همچون دو بال پرنده را در ذهن تداعی می‌کنند. به اعتقاد افراد صاحب فن، نوع استفاده نظامی این بنا عامل اصلی ساخت آن به‌شکل منحنی بوده است.
عمارت شهربانی ارومیه دارای ظاهری ساده است و شاخص‌ترین تزیینات آن را شاید بتوان در سر در ورودی مشاهده کرد که با ستون و گچ‌کاری زیبا خودنمایی می‌کند. نمای شمالی-غربی که سطح قابل‌توجهی از میدان انقلاب را به خود اختصاص داده است، نمای اصلی بنا محسوب میشود. نمای غربی و شرقی به‌طور کل در موقعیت نسبتا مساوی قرار دارند؛ ولی قرارگیری جداره شرقی در خیابان امام که از مهم‌‌ترین شریان‌های شهری محسوب میشود، آن را چشمگیرتر از نمای غربی کرده است.
مصالح عمده به‌‌کاررفته در عمارت شهربانی شامل آجر، چوب و سنگ میشود و ملات آن از شفته آهک تشکیل شده است. سقف چوبی عمارت با شیروانی پوشیده شده است.
