دریاچه شورابیل از زیباترین جاذبه‌های طبیعی شمال غربی ایران است که در اردبیل قرار دارد. این دریاچه با امکانات تفریحی و رفاهی مناسب از بهترین جاهای دیدنی اردبیل است و گردشگران زیادی را در طول سال به سوی خود جلب می‌کند.
مسیر پیاده روی سلامت در دریاچه شورابیل طولانی‌ترین جاده تندرستی در ایران است. این دریاچه یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های درون شهری در کشور ما به شمار می‌رود و بازدید از آن در تمام فصل‌های سال برای گردشگران جذابیت دارد. برای آشنایی بیشتر با دریاچه شورابیل و امکانات و ویژگی‌های آن در ادامه با ما همراه باشید.
دریاچه شورابیل کجاست؟
منبع عکس: سایت apochi، عکاس نامشخص
دریاچه شورابیل از بزرگ‌ترین دریاچه‌های داخل شهری ایران در اردبیل است که وسعت آن به حدود ۱۸۰ هکتار می‌رسد. این دریاچه با امکانات متنوع، از بهترین تفرجگاه‌های شهر اردبیل است و گردشگران زیادی برای لذت بردن از پیاده روی در مسیر سلامت اطراف این دریاچه و گشت‌وگذار در این منطقه در طول سال از دریاچه شورابیل بازدید می‌کنند.
دریاچه شورابیل در گذشته تالابی بزرگ با آب شور در شمال غربی ایران به شمار می‌رفت که در طول سال‌های اخیر میزان قابل‌توجهی از شوری خود را از دست داده است. دسترسی مناسب به دریاچه شورابیل محبوبیت این دریاچه را میان ساکنان اردبیل و مسافران دوچندان می‌کند.
در اطراف دریاچه شورابیل امکانات متنوعی برای گردشگران تعبیه کرده‌اند و ظرفیت‌های گردشگری برجسته، این دریاچه را به یکی از مناطق نمونه گردشگری در استان اردبیل تبدیل کرده‌اند. بسیاری از مکان‌های آموزشی و نمایشگاه بین‌المللی اردبیل در اطراف این دریاچه قرار گرفته‌اند. ارتفاع بالای دریاچه شورابیل از سطح دریا، سبب سرمای هوا در این ناحیه در بیش از نیمی از سال و خنکی آن در فصل‌های بهار و تابستان می‌شود؛ به همین دلیل این دریاچه منطقه‌ای مناسب برای فرار از گرمای تابستان به شمار می‌رود.
دریاچه شورابیل در طول سال از گونههای متنوع پرندگان مهاجر میزبانی می‌کند؛ اما به‌دلیل بافت شهری اطراف این دریاچه خبری از سایر حیوانات نیست. اردک چشم طلایی، غاز خاکستری، لک لک سیاه و پلیکان خاکستری از معروف‌ترین گونههای مهاجر در این منطقه هستند و حواصیل، مرغابی، قرقاول و خوتکا از پرندگان بومی این منطقه به شمار می‌روند. به‌دلیل شوری آب دریاچه شورابیل تا سال‌ها گونههای گیاهی در اطراف آن رشد نمی‌کردند، اما با کاهش شوری آب این دریاچه در سال‌های اخیر، جنگل‌های مصنوعی در حوالی این دریاچه ایجاد کرده‌اند.
مسیر دسترسی به دریاچه شورابیل
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص
برای بازدید از دریاچه شورابیل باید نخست به اردبیل بروید. این دریاچه در جنوب غربی این شهر قرار دارد و مسیرهای مختلفی از داخل شهر، دسترسی به دریاچه شورابیل را میسر می‌کنند. خیابان‌ها و بزرگراه‌های کوثر، دانشگاه، میلاد و برزگر به این دریاچه دسترسی دارند. از میدان بسیج در شمال غربی این دریاچه دسترسی مناسبی به دریاچه شورابیل وجود دارد. از این میدان باید وارد خیابان عطایی شوید و کمی جلوتر از ورودی فرعی بزرگراه میلاد به میدان عوض‌زاده برسید.
از سوی مقابل بزرگراه میلاد در میدان عوض‌زاده، یعنی بلوار برزگر می‌توانید خود را به جاده دور دریاچه شورابیل برسانید. اگر قصد استفاده از تفریحات خاصی در اطراف این دریاچه را دارید، بسته به محل مورد نظر خود باید مسیرهای دیگری را انتخاب کنید. خیابان دانشگاه در شرق دریاچه شورابیل دسترسی به شهربازی و باغ بهشت را میسر می‌کند و بزرگراه میلاد به بخش زیپ لاین این مجموعه نزدیک‌تر است.
- آدرس دریاچه شورابیل: اردبیل، بزرگراه میلاد، بعد از میدان پلیس، دریاچه شورابیل (مشاهده روی نقشه)
تاریخچه دریاچه شورابیل
منبع عکس: همشهری آنلاین، عکاس نامشخص
دریاچه شورابیل از قدیمی‌ترین عرصه‌های آبی ایران به شمار می‌رود که بنا بر نظر محققان قدمت آن از دریاچه ارومیه بیشتر است. زمین‌شناسان زمان پیدایش این دریاچه را در اواخر دوران سوم و اوایل دوران چهارم زمین‌شناسان تخمین زده‌اند. در گذشته از دریاچه شورابیل با نام تالاب یاد می‌کردند که آب آن از بارش‌های جوی در طول سال و رودخانه «بالیقلوچای» تامین می‌شد.
جریان چشمه‌ها و رودخانه‌های اطراف دریاچه شورابیل در گذشته بخشی از آب این دریاچه را تامین می‌کردند و از طرف دیگر این منطقه از کشور ما در طول سال بارش‌های زیاد برف و باران را تجربه می‌کند. این عوامل سبب پر آبی دریاچه شورابیل در طول زمان شده‌اند و روند شیرین سازی این دریاچه در طول سال‌های اخیر نیز، حجم آب آن را به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است. هیچ مسیر خروجی در دریاچه شورابیل برای کنترل آب آن وجود ندارد و تا چند سال پیش تنها میزان جذب خاک و تبخیر سطحی، عوامل تاثیر گذار بر میزان آب این دریاچه بودند. در حال حاضر یک دریچه تخلیه برای کنترل سطح آب دریاچه شورابیل در اطراف آن تعبیه کرده‌اند.
امروزه شوری آب دریاچه شورابیل از ۸۰ گرم در لیتر به دو گرم در لیتر رسیده است. با تجمع آب پشت سد «یامچی» و ورود آب رودخانه بالیقلوچای از این راه به این دریاچه، مساحت دریاچه شورابیل به سرعت افزایش پیدا کرد و از حدود ۷ هکتار به ۱۸ هکتار رسید. این افزایش حجم سبب افزایش ۱۴ برابری آب این دریاچه و شیرینی آب آن شده است.
منابع عکس‌ها: سایت‌های گردشگری اردبیل و تریپ ادوایزر و خبرگزاری های تابناک، ایرنا، عکاسان نامشخص
تا سالیان طولانی شوری آب دریاچه شورابیل مانع از یخ زدگی آب این دریاچه در طول فصول سرد سال می‌شد، اما در حال حاضر به‌دلیل شیرینی آب شورابیل، در طول زمستان شاهد سطحی بزرگ از یخ بر آن خواهید بود که منظره‌ای تماشایی از این دریاچه می‌سازد. روند ساخت‌وساز اطراف این دریاچه در طول سال‌های اخیر توجه حامیان محیط زیست را به خود جلب کرده و نگرانی‌های زیادی در زمینه نابودی اکوسیستم این منطقه به وجود آورده است.
کنترل فاضلاب ورودی به دریاچه شورابیل از خا‌ک‌های اطراف آن، کاهش حجم برداشت از آب این دریاچه و کنترل توسعه شهری در نواحی نزدیک به دریاچه شورابیل، برای حفط اکوسیستم محیطی این منطقه و جلوگیری از نابودی این دریاچه ضروری هستند. تعداد گونههای متنوع پرندگان بومی و مهاجر در اطراف این دریاچه به‌دلیل عدم رعایت موارد فوق رو به کاهش است. در کاشت انواع گیاهان و درختان در نزدیکی دریاچه شورابیل نیز توجه به سازگاری این گیاهان با اکوسیستم محیط این دریاچه، سبب کاهش آسیب به این منطقه می‌شود.
علت نامگذاری دریاچه شورابیل
منبع عکس: سایت اقامت ۲۴، عکاس نامشخص
در گذشته میزان شوری آب دریاچه شورابیل بسیار بیشتر از امروز بود و دلیل نامگذاری این دریاچه نیز همین مطلب بوده است. شوری آب این دریاچه در طول سالیان متمادی به‌دلیل اضافه شدن آب شیرین رودخانه بالیقلوچای به شکلی برنامه‌ریزی شده شیرین شد. شوری آب دریاچه شورابیل در مقایسه با گذشته‌های دور ۴۰ برابر کمتر شده است.
اطراف دریاچه شورابیل در سال‌های دور گیاهان دارویی با خواص درمانی بالا می‌روییدند که رشد آن‌ها در بستر آب شور رودخانه میسر بود و امروزه دیگر خبری از این‌گونه‌های دارویی نیست. گل و لای دریاچه شورابیل نیز خاصیت درمانی بالایی داشتند. وجود املاح فراوان در بستر این دریاچه، سبب استفاده درمانی بیماران با دردهای مفاصل از خاک گل آلود شورابیل می‌شد که با تغییر ماهیت آب آن، این خواص را از بین رفته است.
در حال حاضر با شیرین شدن آب دریاچه شورابیل اداره شیلات اردبیل گونههای مختلفی از ماهی‌ها مانند قزل آلای رنگین کمانی، کپور و شاه میگو را در این دریاچه پرورش می‌دهد.
دریاچه شورابیل چگونه تشکیل شده است؟
منبع عکس: خبرگزاری ایمنا، عکاس نامشخص
دریاچه شورابیل در طول سالیان طولانی به وجود آمده است و زمین‌شناسان با تکیه بر اسناد تاریخی موجود پیدایش این دریاچه را در اواخر دوره سوم زمین‌شناسان تخمین زده‌اند. منبع اصلی تامین آب این دریاچه بارش‌های جوی فراوان بوده است. مناطق اطراف دریاچه شورابیل از نواحی سردسیر و کوهستانی هستند که از گذشته‌های دور یخچال‌های طبیعی گسترده را در خود جا داده‌اند.
اطراف دریاچه شورابیل نیز چشمه‌های خروشان متعددی از زمین جوشیده‌اند که این چشمه‌ها نیز در گذشته بسیار بیشتر و پر آب‌تر از حال حاضر بوده‌اند. این دریاچه منطقه‌ای گود میان نواحی آبخیز و پرباران بوده است که در طول سال به‌خصوص در زمان بارندگی‌ها، حجم زیادی آب به درون آن سرازیر می‌شد. امروزه نیز بخش قابل‌توجهی از آب رودخانه بالیقلوچای به این دریاچه می‌ریزد و سبب شیرینی آب آن شده است.
عمق دریاچه شورابیل
منبع عکس: بهار نیوز، عکاس نامشخص
دریاچه شورابیل گودالی عمیق است که اطراف آن را خاکریزهایی طبیعی در برگرفته‌اند. در برخی قسمت‌ها نیز خاکریزهایی دست‌ساز تعبیه کرده‌اند و هرچه به وسط این دریاچه نزدیک‌تر شوید، عمق آن افزایش می‌یابد. دریاچه شورابیل از مناطق حفاظت‌شده در کشور ما به شمار می‌رود و شنا در همه بخش‌های آن ممنوع است.
عمق دریاچه شورابیل در بیشترین نقطه آن به بیش از ۱۱ متر می‌رسد و به همین دلیل هنگام قایق سواری در این دریاچه رعایت نکات ایمنی الزامی است. آب دریاچه شورابیل میان فصل‌های پربارش و گرم سال در حدود نیم متر نوسان دارد.
